Intercyza to małżeńska umowa majątkowa, dzięki której małżonkowie mogą dostosować do swoich potrzeb panujący między nimi relacje majątkowe. Polskie ustawodawstwo wyróżnia kilka rodzajów intercyzy. Wprowadzenie rozdzielności majątkowej przynosi stronom umowy wymierne korzyści. Osoby, które są zainteresowane jej sporządzeniem, muszą wiedzieć, że powinna być zawarta pod rygorem nieważności w odpowiedniej formie.
Czym jest wspólność majątkowa?
W momencie zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje wspólność majątkowa, która obejmuje majątek wspólny oraz majątek osobisty każdego z nich. Majątek wspólny to wszystkie przedmioty nabyte przez oboje lub jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego zalicza się m.in. wynagrodzenia za pracę małżonków oraz dochody z majątku wspólnego. Natomiast majątek osobisty każdego z małżonków obejmuje składniki nabyte przed zawarciem małżeństwa, a także te, które z mocy prawa pozostają wyłączone z majątku wspólnego, np. darowizny czy spadki. Dysponowanie majątkiem wspólnym wymaga zgody współmałżonka, jednak ta zasada nie dotyczy majątku osobistego, którym każdy z małżonków może zarządzać samodzielnie.
Jaka jest funkcja intercyzy?
Intercyza małżeńska, to dokument regulujący ustrój majątkowy między małżonkami. Jej celem jest dostosowanie zasad zarządzania majątkiem do indywidualnych potrzeb małżonków. Sporządzenie intercyzy możliwe jest zarówno przed jak i po zawarciu małżeństwa. W polskim prawie intercyza musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego, aby była ważna i skuteczna wobec osób trzecich.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, standardowym ustrojem majątkowym, który powstaje z mocy prawa w momencie zawarcia małżeństwa, jest wspólność majątkowa. Oznacza to, że określone przedmioty majątkowe nabyte przez każdego z małżonków po ślubie stają się częścią wspólnego majątku. Intercyza pozwala jednak na zmianę tego domyślnego ustroju majątkowego.
Jakie są rodzaje intercyzy?
Polski ustawodawca wyróżnia cztery podstawowe rodzaje umowy majątkowej małżeńskiej, które pozwalają małżonkom na dostosowanie ustroju majątkowego do ich indywidualnych potrzeb. Każdy z nich oferuje inne możliwości zarządzania majątkiem oraz modyfikacji wspólności ustawowej, co umożliwia lepsze dostosowanie modelu ustroju majątkowego do aktualnej sytuacji życiowej pary. Wybór konkretnego rodzaju intercyzy zależy od tego, jakie cele chcą osiągnąć małżonkowie, oraz jakie rozwiązania uznają za najkorzystniejsze dla siebie. Zgodnie z przepisami zawartymi w artykule 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, polskie prawo przewiduje następujące rodzaje intercyzy:
- Intercyza ustanawiająca pełną rozdzielność majątkową — w następstwie podpisania umowy majątek wspólny zostaje zlikwidowany, a każdy z małżonków posiada własny odrębny majątek. Do sporządzenia tego typu umowy majątkowej wymagane jest uzyskanie pełnej zgody małżonków uczestniczących w danej czynności,
- Intercyza ustanawiająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków — od pełnej rozdzielności majątkowej różni się tym, że w razie ustania wspólności majątkowej np. poprzez rozwód lub rozwiązanie umowy intercyzy, następuje wyrównanie dorobków między mężem a żoną,
- Intercyza rozszerzającą wspólność majątkową — tego rodzaju umowa polega na włączeniu do majątku wspólnego składników, które z mocy prawa należałyby do majątków osobistych małżonków. Kluczowym elementem tego rozwiązania jest możliwość precyzyjnego określenia w umowie, które składniki majątku osobistego każdego z małżonków staną się częścią majątku wspólnego,
- Intercyza ograniczająca wspólność majątkową — tego typu umowa majątkowa małżeńska ma za zadanie wykluczenie określonych składników majątku z majątku wspólnego. W ramach intercyzy małżonkowie mogą ustalić, że do majątku wspólnego nie będą włączane na przykład wynagrodzenia za pracę lub dochody pochodzące z ich majątków osobistych.
Kiedy można zawrzeć intercyzę?
Intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska, może zostać zawarta zarówno przed ślubem, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Intercyza przedmałżeńska podpisywana jest jeszcze przed momentem zawarcia związku małżeńskiego. Dzięki temu małżonkowie mogą uniknąć powstania wspólności ustawowej, która z mocy prawa zaczyna obowiązywać w momencie ślubu. Warto pamiętać, że intercyza przedmałżeńska zaczyna obowiązywać dopiero od momentu zawarcia małżeństwa. Nie jest możliwe ustanowienie rozdzielności majątkowej przed zawarciem małżeństwa, ponieważ wspólność majątkowa nie powstaje przed ślubem.
Intercyza może być również zawarta po ślubie, w dowolnym momencie trwania związku małżeńskiego. W takim przypadku małżonkowie mogą zdecydować się na wprowadzenie pełnej rozdzielności majątkowej, rozszerzenie bądź ograniczenie wspólności majątkowej lub wprowadzenie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Co więcej, intercyza nie działa wstecz — dotyczy majątku i zobowiązań od momentu jej podpisania. Dlatego długi zaciągnięte przed wprowadzeniem rozdzielności majątkowej będą nadal podlegały egzekucji z majątku każdego z małżonków, o ile powstały w czasie obowiązywania wspólności majątkowej.

Jakie korzyści daje wprowadzenie rozdzielności majątkowej?
Jedną z najważniejszych zalet rozdzielności majątkowej jest ochrona majątku osobistego każdego z małżonków. W przypadku problemów finansowych jednego z nich np. zadłużenia czy konieczności spłaty zobowiązań majątek drugiego małżonka pozostaje nietknięty. Rozdzielność majątkowa uniemożliwia wierzycielom dochodzenie roszczeń z majątku drugiego współmałżonka.
Ponadto rozdzielność majątkowa pozwala każdemu z małżonków na samodzielne zarządzanie swoim majątkiem. Oznacza to, że każdy z nich może podejmować decyzje finansowe bez konieczności uzyskania zgody współmałżonka. Wprowadzenie rozdzielności majątkowej może zapobiec wielu konfliktom dotyczącym zarządzania wspólnym majątkiem.
Rozdzielność majątkowa znacząco ułatwia podział majątku w przypadku rozwodu. Po podpisaniu intercyzy każdy z małżonków zachowuje swoje składniki majątku osobistego, co eliminuje konieczność długotrwałych i kosztownych procesów sądowych. Jasne określenie, które składniki majątku należą do każdej ze stron, eliminuje nieporozumienia i spory.
Jak ustanowić rozdzielność majątkową?
Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona na dwa sposoby: poprzez sporządzenie umowy w kancelarii notarialnej lub na drodze postępowania sądowego. Sądowe rozstrzygnięcie w tej sprawie stosuje się wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, gdy dalsze utrzymanie wspólności ustawowej nie spełnia swojej funkcji. Z kolei sporządzenie umowy notarialnej to rozwiązanie prostsze i mniej kosztowne, jednak wymaga osiągnięcia konsensusu przez małżonków w kwestii zmiany ustroju majątkowego.
Sprawami dotyczącymi podziału majątku wspólnego i ustanowienia rozdzielności majątkowej zajmuje się adwokat Łódź. Klienci korzystający z usług kancelarii adwokackiej mogą liczyć na kompleksową pomoc prawną, obejmującą m.in. udzielanie porad, przygotowywanie opinii prawnych oraz reprezentację w postępowaniach sądowych.
Podsumowanie
Intercyza to umowa majątkowa, która umożliwia małżonkom dostosowanie ustroju majątkowego do ich aktualnej sytuacji życiowej. Najczęściej wybieraną formą intercyzy jest umowa ustanawiająca pełną rozdzielność majątkową. Można ją zawrzeć zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania. Warunkiem jej ważności jest sporządzenie w formie aktu notarialnego. Po podpisaniu intercyzy każdy z małżonków uzyskuje pełną swobodę w zarządzaniu swoim majątkiem osobistym. Należy jednak zaznaczyć, że intercyza nie chroni przed zobowiązaniami finansowymi współmałżonka, jeśli powstały one po zawarciu małżeństwa, a przed zawarciem umowy rozdzielności majątkowej.